یکی از موارد مهم و موثر در کنترل دیابت ورزش است. ورزش در کنار رژیم غذایی و انسولین یا داروها کمک شایانی به حفظ قند خون در محدوده نرمال می کند و در پیشگیری از عوارض مزمن دیابت بسیار موثر است.
ورزش افزایش قند خون را کنترل می کند و حساسیت نسبت به انسولین را به مدت 2 تا 3 روز افزایش می دهد. در مورد بیماران دیابتی که از انسولین استفاده می کنند انجام ورزش بایستی با دقت بیشتری انجام شود. به طور کلی توصیه می شود دیابتی هایی که قند خون آنها بیشتر از 250 تا 300 میلی گرم در دسی لیتر است بهتر است این توصیه ها را به کار بندند:
* در بیماران دیابتی که از انسولین استفاده نمی کنند، ورزش باعث افزایش حساسیت به انسولین شده و در کنترل قند خون موثر است.
* انجام SMBG قبل و بعد از ورزش جهت تعیین نیاز به انسولین یا کاهش آن یا کاهش و افزایش جیره غذایی لازم است.
S.M.B.G در بیماران دیابتی که ورزش می کنند ضرورری است. زیرا: از هایپر و هایپوگلایسمی جلوگیری می کند. بهتر است که ورزش همه روزه در ساعات معینی در روز انجام شود و قبل از ورزش سطح گلوکز خون با S.M.B.G باید مشخص شود. اگر نتایج S.M.B.G در محدوده های ذکر شده در زیر بود می بایستی این اقدامات انجام شود:
1- اگر قند خون در محدوده 180 تا 200 میلی گرم در دسی لیتر باشد، هیچ نوع وعده غذایی قبل از ورزش لازم نیست مگر اینکه ورزش سنگین باشد و بیشتر از 1 ساعت طول بکشد. در اینصورت:
15 گرم کربوهیدرت مانند: 1 عدد میوه یا 15 گرم نان و غلات بایستی قبل از ورزش استفاده شود.
2- اگر قند خون در محدوده 100 تا 180 میلی گرم در دسی لیتر باشد، قبل از شروع ورزش بهتر است که 15 گرم کربوهیدرات مصرف شود. اگر ورزش بیشتر از 1 ساعت طول بکشد 25 تا 50 گرم کربوهیدرات همراه با مقداری پروتئین مثل: نصف ساندویچ نان با پنیر و گردو یا 1 لیوان شیر باید مصرف شود.
3- اگر قند خون کمتر از 100 گرم در دسی لیتر باشد و مدت ورزش هم کوتاه باشد به عنوان مثال کمتر از نیم ساعت و شدت آن متوسط باشد 10 تا 15 گرم کربوهیدرات کافی است. مانند: 1 عدد میوه یا 10 تا 15 گرم کربوهیدرات. اگر مدت ورزش بیشتر از نیم ساعت باشد 25 تا 50 گرم کربوهیدرات لازم است و در صورتی که ورزش سنگین باشد 50 گرم کربوهیدرات یا بیشتر توصیه می شود.
بیمارانی که از انسولین استفاده نمی کنند، معمولا در اثر ورزش دچار هایپوگلایسمی نمی شوند.
در افرادی که از انسولین استفاده می کنند، برای پیشگیری از هایپوگلایسمی توصیه می شود که ورزش زمانی که انسولین در نقطه اوج اثر خود است، انجام نگیرد. در صورتی که این عمل مقدور نباشد، لازم است که قبل از شروع ورزش، هنگام ورزش و بعد از اتمام ورزش جیره های غذایی کوچکی را دریافت کنند.
ورزشکاران لازم است که مقدار مایعات دریافتی را افزایش دهند. استفاده از مایعاتی که نصف آن آب و نصف دیگر ان آب میوه باشد مناسب است. توصیه می شود فقط از آب میوه های طبیعی استفاده شود. استفاده از آب میوه های صنعتی به دلیل وجود شکر در آنها توصیه نمی شود.